Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu
(DEHB)

​1. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Nedir?

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), çocukluk çağında başlayan ve genellikle yetişkinlik dönemine kadar süren bir nörogelişimsel bir bozukluktur. Bu durum, bireylerin dikkat sürelerinde kısalık ya da dağınıklık, hiperaktivite ve dürtüsellik gibi belirtilerle kendini gösterir. DEHB, çocukların okul başarısını, sosyal ilişkilerini ve genel yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. DEHB sıklığı son yapılan çalışmalarda %9  olduğu, ülkemizde de bu oranın biraz daha yüksek olduğu bildirilmektedir.

​

​

2. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Belirtileri

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), çocukluk çağında en sık görülen bozukluklardan biridir. Dikkat, odaklanma, hareketlilik ve dürtü kontrolünde zorluklar vardır. Dikkat eksikliği belirtileri olan çocuklar, dersleri dinlemekte ve ödevlerine başlamakta ve tamamlamakta zorluk yaşar. Çoğu zaman ödev, görev ve sorumluluklarını erteler. Hiperaktivite nedeniyle sınıfta oturmakta zorluk çekebilir ya da sırasını beklemekte zorlanabilir. Bu belirtiler çocukların okul ve sosyal uyumunu olumsuz etkileyerek özgüvenlerini etkileyebilir.

​

DEHB belirtileri her çocukta farklılık gösterebilir ve bazı çocuklarda belirtiler daha belirgin olabilirken, diğerlerinde daha hafif olabilir. Genellikle bu belirtiler yirmili yaşlara kadar azalarak devam edebilir. Çoğunluk hareketlilik azalsa da dikkat sorunları hafif ya da orta düzeyde devam edebilmektedir. 

​

3. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Nedenleri

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun gelişiminde çeşitli faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Özellikle genetik faktörlerin önemli bir etkisi olduğu düşünülmektedir.  Ailesel kalıtım ön planda olup, DEHB tanılı çocukların ebeveynlerinde de bu tanı sıklıkla görülmektedir. 

​

Bununla birlikte, epigenetik mekanizmalarla çevresel faktörler de dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun ortaya çıkmasında etkili olabilir. Örneğin, prenatal ve postnatal dönemde maruz kalınan toksinler, düşük doğum ağırlığı, sigara, alkol veya madde kullanımı gibi faktörlerin bozukluğun gelişimine katkıda bulunabileceği düşünülmektedir. Ayrıca, stresli aile ortamı, düşük sosyoekonomik durum gibi çevresel faktörlerin de etkisi olduğu bildirilmektedir.

​

​

4. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Tedavisi ve Destekleyici Yaklaşımlar

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), birçok çocuk  ve gencin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen ciddi bir durumdur. Neyse ki, DEHB'nin tedavi edilebilir bir bozukluktur. Tedavi planı genellikle çocuğa özgüdür.

 

Birinci adım, ilaç tedavisidir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun semptomlarını hafifletmek için kullanılan stimülan ve non-stimülan ilaçlar bulunmaktadır. Bu ilaçlar, dikkat süresini artırabilir, hiperaktiviteyi azaltabilir ve impulsif davranışları kontrol altına alabilir. Ancak, ilaç tedavisi çocuğa özgüdür ve her zaman çocuk psikiyatristi bir doktor tarafından reçete edilmelidir.

​

İkinci adım, çocuğun DEHB ile nasıl başa çıkacağına dair bilgi ve becerileri öğrenmesini sağlamaktır. Eğitim ve danışmanlık, çocuğa ve ailesine, DEHB'nin nasıl yönetileceği konusunda destek sağlar. 

 

Sonuç olarak, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, hayatı etkileyen ve doğru tanı ve tedavi ile düzelebilen bir durumdur. Bu bozukluğun belirtilerini anlamak ve destekleyici bir yaklaşım benimsemek, çocuğun yaşam kalitesini artırabilir. Ayrıca, toplumda farkındalığı artırmak ve etiketlenmeyi azaltmak için önemlidir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocukların, doğru destekle başarılı ve mutlu bir yaşam sürdürebileceğini unutmamak önemlidir.