Tik bozukluğu nedir?
Tik, bireysel olarak ayırt edilebilen, genellikle hareketin gerçekleştirilmesi bir dürtüyle ilişkili olan ve kısa süre için kişi tarafından engellenebilen, ritmik olmayan, tekrarlayıcı hareket veya seslerdir.
Tiklerin çocuklarda görülme sıklığı nedir?
Tikler çocuklarda yaygın olarak görülmektedir. Hafif ve geçici tikler çocukların yaklaşık %10'unda görülmektedir. İzole ve geçici tikler, okul çağı çocuklarında oldukça yaygın olup görülme sıklığı % 11 ile % 20 arasında değişmektedir. Erkeklerde 2 kat daha fazla görülmektedir.
Tik Bozukluklarına yol açan sebepler nelerdir?
Çeşitli çalışmalar tik bozukluklarında genetik bileşenin önemli olduğunu göstermektedir. Doğum öncesi ve doğumla ilgili olaylar, enfeksiyonlar, hormonlar, bağışıklık sistemi ve yaşam olayları gibi çeşitli genetik olmayan faktörlerinde etkili olduğu bilinmektedir.
Tik Bozukluklarında belirtiler nelerdir?
Basit motor tikler: Ani, kısa, tekrarlayan ve istemsiz hareketlerdir, kas gruplarını sınırlı sayıda içerir. Örnek olarak; göz kırpma, göz hareketleri, yüzünü buruşturma, omuz silkme, baş veya omuzda sıçrama, burun seğirmesi, ağız hareketleridir. Motor tikler genellikle ilk olarak kafa ve yüzde başlar daha sonra uzak bölgelere yayılır. En sık görülen motor tikler gözleri açıp kapama ve kaş göz hareketleri, boğaz temizleme ve basit sözel olmayan seslerdir. Karmaşık motor tikler: farklı, koordinasyonlu ve istemsiz olarak birkaç kas grubunda hareket desenleridir.
Basit vokal tikler: Ani, kısa ve anlamsız istemsiz konuşma sesleridir. Örnek olarak; boğaz temizleme, öksürme, burnunu çekme, homurdanma, tükürme, gıcırdama, havlama ,tıslama fokurdama gibi. Karmaşık vokal tikler: kelimelerin, tekrarlayıcı, amaçsız ve istemsiz söylenilmesi, ifadeler ya da cümlelerdir. Kişinin kendi kelime / cümle tekrarı, başkalarının kelime / cümle tekrarı, ayıp istemsiz sözcükler.
Tik bozukluklarının çeşitleri nelerdir?
Geçici tik bozukluğu bir veya birden fazla motor veya vokal tikleri içerir. Belirtiler en az 4 hafta boyunca mevcut olup 12 aydan uzun sürmez. Kronik motor veya vokal tik bozukluğu tanısı için tiklerin 12 aydan fazla süredir mevcut olması gerekmektedir. Tourette sendromu tanısı çoğul motor tikler ve en az bir yıl boyunca dalgalı bir seyir gösteren en az bir vokal tiklerin varlığında konur.
Tiklere eşlik eden durumlar nelerdir?
Eşlik eden psikiyatrik hastalık -bozukluklar bireylerin yaklaşık % 90'ında görülmektedir. Bunlar dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluklar, depresyon, anksiyete, davranış bozuklukları, otizm ve öğrenme güçlüğü bulunmaktadır. Tik bozukluğu ve eşlik eden durumlar çocukları ve aileleri etkilemektedir. Çocuklar sosyal, bilişsel ve duygusal zorluklar yaşarlarken ebeveynlerde artmış stres ve olumsuz yaşam olayları deneyimleyebilirler.
Tik bozukluklarında tedavi nasıldır?
Tik bozuklukları ilk tedavi yaklaşımı psiksosyal müdahale ve eğitimdir. Semptomlara yol açabilecek sorunlar araştırılmalıdır. Çocukla sık temas halinde olan kişilerin, tiklerde görülen dalgalanmalar ve olası eşlik edecek bozukluklar hakkında bilgilendirilmesi gerekir. Tikleri kontrol etmek için çocuğa sürekli soru sorarak uyarmanın yararsız olduğu vurgulamalıdır. Bu talepler gerilim yaratmakta ve genellikle belirtileri arttırmaktadır. Amaç, bu sıkıntı ya da utancı artıracak durumlardan kaçınma ve semptomlara dayanabilmeyi güçlendirmektir. Tam bir değerlendirmeden sonra, tikler ve eşlik eden hastalıkların tedavisinde öncelikli soruna odaklanılmalıdır. Etkilenen insanların büyük çoğunluğu kendi tikleri için farmakolojik tedaviye ihtiyaç olmayacaktır. Diğer yandan Tikler, ağrı, günlük fonksiyon ya da sosyal zorluklara neden olursa medikal tedavi düşünülmelidir.
Comments